Αηδόνι

Αηδόνι

Το αηδόνι η αλλιώς megarhynchos= μεγάλο ρύγχος, είναι μικρόσωμο ωδικό πτηνό μήκους 16, 5 εκ. Διάσημο για το κελάηδά του και όχι για την εμφάνισή του, «τραγουδά» την εποχή του ζευγαρώματος συνήθως κατά τις νυχτερινές ώρες. Με την πάροδο της ηλικίας τα πουλιά κελαηδούν ακόμη καλύτερα, οπότε, τα ηλικιωμένα αηδόνια είναι και οι καλύτεροι τραγουδιστές. Το αρσενικό τραγουδάει όλο το έτος, ιδιαίτερα όταν φθάσει στις περιοχές φωλιάσματος και, μόνον όταν έχει ήδη φωλιάσει και επωάζονται τα αβγά, μειώνει σταδιακά το κελάηδημα. Από την ημέρα που οι νεοσσοί εγκαταλείψουν την φωλιά και μέχρι να ανεξαρτητοποιηθούν, το αρσενικό αρχίζει πάλι το τραγούδι για να σταματήσει όταν η οικογένεια «διαλυθεί» οριστικά. Το αηδόνι θεωρείται ο μεγάλος τραγουδιστής της φύσης επειδή, πρώτον, συνδυάζει όλα τα χαρακτηριστικά του κελαηδήματος των άλλων ωδικών πτηνών μαζί, φέρνοντάς τα σε αξιοθαύμαστη μουσική ισορροπία (balance) και, δεύτερον, το κελάηδημά του είναι εξαιρετικά απρόβλεπτο και αυτοσχεδιαστικό, κάτι που δεν έχουν τα περισσότερα ωδικά πτηνά. Επίσης, πρέπει να ληφθεί υπ΄όψιν ότι, πολλά ωδικά πτηνά αναπαράγονται και μαθαίνουν να τραγουδούν σε αιχμαλωσία από ειδικούς, ενώ το αηδόνι κελαηδάει μόνο σε άγρια κατάσταση. Εάν κλειστεί σε κλουβί, πολύ δύσκολα ανατρέφεται, μελαγχολεί και συνήθως πεθαίνει.

Το τραγούδι του αρσενικού είναι εξαιρετικά περίπλοκο και πλούσιο, με περισσότερα από 20, μικρής διάρκειας μουσικά «θέματα», τα οποία επαναλαμβάνονται με διαφορετική σειρά κάθε φορά. Ανάμεσα στα θέματα, υπάρχουν ισόχρονες παύσεις (2-4 δευτερόλεπτα, περίπου), ενώ μπορεί να παρεμβάλλονται και απλές μονοσύλλαβες «νότες». Αυτές οι παύσεις όχι μόνον δεν υποβαθμίζουν το κελάηδημα, αλλά τού προσδίδουν μεγαλύτερη βαρύτητα, καθώς μετά από κάθε παύση, ο «ακροατής» αναμένει διαφορετικό μοτίβο. Η ποιότητα της «σύνθεσης» είναι εξαιρετικά δύσκολο να προβλεφθεί, καθώς αποτελείται από εναλασσόμενα τμήματα που, στο καθένα, το αηδόνι εξαντλεί τις μουσικές του δυνατότητες, πάντοτε με σκοπό να υπερκεράσει το τραγούδι του «αντίπαλου» αρσενικού: μελίσματα, φλαουτάτα, λαρυγγισμοί, τιτιβίσματα, τερετίσματα, σφυρίγματα, ψίθυροι, κροταλίσματα ακόμη και σκληρά κακαρίσματα, ή κοάσματα είναι μερικοί από τους ήχους που αρθρώνει το κάθε άτομο, μεμονωμένα. Η ταχύτητα εκτέλεσης των μοτίβων ποικίλλει, συνήθως όμως είναι μεγάλη, η δε δυναμική της εκτέλεσης, απλά δεν έχει ανταγωνιστή: τα μουσικά θέματα περνούν από διαδοχικά crescendi και diminuendi, ακριβώς όπως κάνουν τα μουσικά όργανα της ορχήστρας και οι ψιθυριστοί ήχοι μετατρέπονται μονομιάς σε εκρηκτικούς λαρυγγισμούς και λαμπρά μελίσματα. Από μουσική άποψη, ίσως το πιο σημαντικό στοιχείο του τραγουδιού του αηδονιού είναι ότι, αποτελείται από καθαρές, λαμπερές και δυνατές νότες που, ένα εξασκημένο «μουσικό αυτί», μπορεί άνετα να τις περάσει στο πεντάγραμμο. Δεν είναι τυχαίο ότι, ο Μπετόβεν στην περίφημη Συμφωνία αρ 6 («Ποιμενική»), προσπάθησε να αποδώσει το κελάηδημα του αηδονιού σε ένα πέρασμα 8 μέτρων.

Ζει στις εύκρατες περιοχές της Ευρώπης, απ’ όπου αποδημεί τον Αύγουστο για την βόρεια Αφρική και την Ν.Δ Ασία.

Τρέφεται με νύμφες εντόμων, έντομα, μικρές αράχνες, σκουλήκια και ρώγες.

Τον Απρίλιο χτίζει τη φωλιά του σε σωρούς φύλλων όπου εκεί το θηλυκό θα γεννήσει 4-5 αυγά τα οποία θα επωάσει για δύο εβδομάδες.

Υπάρχουν και αρκετά είδη αηδονιού: Το τσιχλαηδόνι που θα το συναντήσουμε στην Βόρεια Ευρώπη. Είναι περισσότερο βροντόφωνο παρά μελωδικό συγκριτικά με το γνωστό μας αηδόνι.  Το κουφαηδόνι  ζει τις περισσότερες ώρες στο έδαφος. Το κελάηδημά του έχει έναν μελαγχολικό χαρακτήρα και μοιάζει πολύ μ’ αυτό της τσίχλας. Τέλος το λευκόλαιμο αηδόνι ζει στην Λέσβο ξεχωρίζει από τον πορτοκαλί λαιμό του με μια λευκή στενή τραχηλιά.

Λένε πως το αηδόνι δεν ζει στην αιχμαλωσία. Στην πραγματικότητα υπάρχουν αρκετοί που κατάφεραν να τα αιχμαλωτίσουν που όμως οπωσδήποτε δεν κατάφεραν ποτέ να ακούσουν τις μοναδικές μελωδικές εκτελέσεις του πουλιού που ζει ελεύθερο στη φύση. Εκτός αυτού ένα αηδόνι στην ελευθερία μπορεί να ζήσει μέχρι και 18 χρόνια. Στην σκλαβιά αν επιβιώσει πολύ ελάχιστα.

Βιβλιογραφία

1.       Εγκυκλοπαίδεια Δομή

2.       Petbirds.gr

3.       wikipedia